Een 13-jarige Amsterdamse jongen is zondagmiddag overleden nadat hij aanstekergas had geïnhaleerd. Dit gas – butaangas dat in navulampullen voor gasaanstekers zit – veroorzaakte bij hem een hartritmestoornis, waardoor hij ter plekke een hartstilstand kreeg en overleed. De GGD Amsterdam heeft meteen een onderzoek ingesteld naar het gebruik van dit gas onder Amsterdamse scholieren.
1 Hoe heeft de jongen kunnen overlijden?
Aanstekergas is volgens onderzoeker Daan van der Gouwe van het Trimbos-instituut te plaatsen tussen de inhalatiedrugs. Daaronder valt ook lachgas, evenals lijm die gesnoven wordt. Door het inhaleren van die gassen kan het sudden sniffing death syndromeoptreden: een plotselinge hartritmestoornis door een grote toevoer van adrenaline, die door stress wordt veroorzaakt. Met name het gebruik van butaangas maakt het hart gevoelig voor adrenaline. Vorige maand overleed een 19-jarige Belgische vrouw nadat ze aanstekergas had gesnoven.
2 Is er sprake van een trend?
Nee, het gebruik van aanstekergas is al langer bekend, maar bestaat „heel erg in de marge”, zegt Van der Gouwe. Laat staan dat dit ‘het nieuwe lachgas’ is. Lachgas werd de afgelopen jaren, met name onder jongeren, veel populairder in Nederland. Dat gas, eenvoudig verkrijgbaar in capsules voor een slagroomspuit, geeft een lacherig gevoel en een licht hallucinerend effect, en de risico’s zijn betrekkelijk gering.
Lees ook ‘Drugs doe ik niet, nee. Oh, láchgas! Ja, dat wel!’
De Amsterdamse verslavingszorgverlener Jellinek is samen met de GGD onmiddellijk een onderzoek gestart naar de populariteit van butaangas in de stad, al sluit Van Bakkum uit dat die „een grootschalige trend” zal uitwijzen. „Tot nu toe hadden we helemaal geen signalen dat er grootschalig butaangas wordt gebruikt onder scholieren.” Inhaleren is, zeker in vergelijking met cannabis, een wijze van drugsgebruik die niet erg gangbaar is onder jongeren in Nederland: slechts 5 procent van de zestienjarigen heeft het weleens gebruikt, zo bleek uit cijfers over 2015.
3 Aanstekergas is dus gevaarlijker dan lachgas?
Er zijn YouTube-filmpjes te vinden waarop het snuiven van aanstekergas wordt voorgesteld als onschuldig en net zo leuk als lachgas. Maar de risico’s van het gebruik van aanstekergas zijn vele malen groter, benadrukt Floor van Bakkum van Jellinek. „Je kunt zeker niet het ene door het andere vervangen.” Aanstekergas wordt door sommigen gezien als een goedkoop en makkelijk alternatief voor lachgas, en dat is „zorgwekkend”, aldus Van der Gouwe van het Trimbos. Door de zeldzaamheid van het fenomeen zijn ook de risico’s ervan minder bekend. Het noodlottige incident is hopelijk voor jongeren „een wake-upcall”, zegt hij.
Jellinek zal nog niet meteen uitpakken met grootscheepse voorlichtingscampagnes, zegt Van Bakkum: „Misschien is het zo’n klein fenomeen dat we ook geen jongeren op ideeën willen brengen. Het is nu eenmaal zo dat jongeren van deze leeftijd graag risicovol gedrag vertonen.”
